Gerard Kurowski (1925-2017) – żołnierz dwóch armii, jeniec trzeciej, kominiarz i piłkarz

    O tym, że w książce „Pomorzanie znani i nieznani …” nr 6, w 2024 roku ukazał się mój artykuł poświęcony biografii Gerarda Kurowskiego pisałem na mojej stronie 28 lipca 2024 roku. Po okresie sprzedaży i w uzgodnieniu z wydawcą, postanowiłem zamieścić wspomniany artykuł na mojej stronie. Prezentuje on bogate i nietuzinkowe życie Gerarda, tak w okresie wojny, jak i po jej zakończeniu. Szczególnie interesujące są informacje z lat wojny,które napisałem w oparciu o wspomnienia Gerarda, jak też archiwalne dokumenty osobiste Gerarda, tak niemieckie, jak i polskie z okresu jego służby w PSZ. Bardzo interesujące są informacje dotyczące służby Gerarda w armii niemieckiej, szczególnie w kontekście głośnej wystawy, jaką można od 12 lipca 2025 roku obejrzeć w Muzeum Gdańska „Nasi chłopcy. Mieszkańcy Pomorza Gdańskiego w armii III Rzeszy”, przybliżającej tragiczną historię przymusowo wcielonych Pomorzan. Gerard wcielony przymusowo w wieku 17.5 lat do niemieckiej armii, ostatecznie swą służbę zakończył w Polskich Siłach Zbrojnych na zachodzie. 

    Tu tylko dodatkowa informacja dot. Gerarda Kurowskiego. Jest on młodszym bratem mojej mamy Jadwigi i przed śmiercią zdążył przeczytać znaczną część zamieszczonego tu tekstu, do którego wniósł niewiele uzupełnień. 

Czytaj dalej w bibliotece >>> 

 

Sgt. Kazimierz Jan Ardelli (1921-1942), lotnik 305 Dywizjonu Bombowego

    Z opóźnieniem, niezależnym od wydawcy, ukazał się kolejny numer czasopisma Stowarzyszenia Lotników Polskich „Smugi na niebie” nr 20/2024. Od kilku lat zamieszczam w nim swoje artykuły. Tym razem jest to biografia kolejnego członka załogi Wellingtona Z8338 SM-N (zwanym „Nana”) dowodzonego przez sgt. Alojzego P. Gusowskiego, którego biografia ukazała się w 2012 roku w książce zatytułowanej „Alojzy Paweł Gusowski pilot 305 Dywizjonu Bombowego”. Ponieważ w książce tej przedstawiłem jedynie krótkie biografie pozostałych członków załogi postanowiłem je uzupełnić. Tak powstała książka „Porucznik Stefan Bolesław Madejczyk (1911-1992) – polski lotnik na obczyźnie”, prezentująca biografię jedynego ocalałego członka załogi wspomnianego Wellingtona, która ukazała się w
2020 roku. W tym samym roku ukazał się w czasopiśmie „Smugi na niebie” nr 17/2020, liczący 11 stron, artykuł poświęcony biografii kolejnego członka załogi wspomnianego Wellingtona zatytułowany „Por. Henryk A. Jankiewicz (1915-1942)”.
    We wspomnianym najnowszym numerze czasopisma „Smugi na niebie” nr 20/2024 ukazała się, licząca 9 stron, biografia kolejnego członka tej załogi nosząca tytuł „Sgt. Kazimierz Jan Ardelli (1921-1942), lotnik 305 Dywizjonu Bombowego”. Skan wspomnianego artykułu przedstawię za kilka miesięcy, gdy wspomniane czasopismo zostanie rozprowadzone pomiędzy czytelników.

 

Organizacje działające w Czarnej Wodzie w II RP

    Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim od 2006 roku wydawało Rocznik Muzealny „Rydwan”. Jego ostatni, 15 numer, ukazał się w 2020 roku. Od 2011 roku w każdym kolejnym numerze „Rydwanu” ukazywał się zawsze mój artykuł. Wszystkie one są dostępne na mojej stronie. W związku ze zmianą na stanowisku dyrektora muzeum nastąpiła przerwa w wydawaniu „Rydwanu”. Jak się okazało, „Rydwan” doczekał się swojego następcy. Jest nim „Kociewski Rocznik Naukowy” nr 1/2024, który ukazał się w lutym 2025 roku i zapoczątkował nową serię „Roczników Muzealnych” wydanych przez wspomniane Muzeum Ziemi Kociewskiej. Rocznik zawiera 11 artykułów i dwie recenzje. Informacja o artykułach i recenzjach znajdują się w poniżej.
    Wśród artykułów opublikowanych w Roczniku znajduje wspomniany artykuł
zatytułowany „Organizacje działające w Czarnej Wodzie w II RP”, którego jestem autorem. Historią tego miasta, a dawniej wsi i ludzi tu mieszkających zajmuję się od jakiegoś czasu, publikując na ten temat artykuły m.in. w „Kociewskim Magazynie Regionalnym” czy w „Zeszytach Chojnickich”. Ponieważ wspomniany Kociewski Rocznik Naukowy jest w sprzedaży nie mogę jeszcze opublikować mojego artykułu, tu więc jedynie krótka informacja o artykule. W czasach II Rzeczypospolitej Polskiej Czarna Woda wchodziła w skład Wójtostwa Leśna Huta, a następnie w skład gminy Piece. W różnym okresie działało w niej 13 organizacji politycznych i społecznych. O każdej z nich w artykule znajduje się choć kilka
zdań. Tam, gdzie udało się to ustalić, wymienieni są ich działacze czy członkowie. Temat wymaga dalszych poszukiwań.

 

 

 

 

 

 

 

 

Kartuskie Zeszyty Muzealne nr 9

    W Muzeum Kaszubskim w Kartuzach w dniu 30.01.2025 r. odbyło się spotkanie
promujące najnowszy numer Kartuskich Zeszytów Muzealnych. Wśród licznego grona gościprzybyłych na spotkanie byli m.in. burmistrz Kartuz Mieczysław Grzegorz Gołuński, recenzent zeszytów dr Tomasz Rembalski, dr Jarosław Ellwart, właściciel Wydawnictwa Region, które wydrukowało zeszyty. Byli oczywiście autorzy artykułów zamieszczonych w zeszytach, którzy opowiedzieli o swojej pracy nad tekstami. Nie mogło zabraknąć i mnie, jako że od 3 numeru zeszytów corocznie ukazują się w nich moje artykuły, które sukcesywnie zamieszczam na mojej stronie. Spotkanie prowadziła pani Barbara Kąkol, dyrektor muzeum i
jednocześnie redaktor Kartuskich Zeszytów Muzealnych. Omawiany tu numer zeszytów można zakupić w Muzeum Kaszubskim, do czego serdecznie zapraszam. Natomiast numery 1-7 zeszytów są dostępne w PDF na stronie: https://www.muzeum-kaszubskie.pl/kartuskie- zeszyty-muzealne
    W cytowanym tu numerze zamieściłem artykuł biograficzny zatytułowany „Ks. Alojzy Kowalkowski, Historyk, polonista, kapelan PSP, bibliofil”. Ks. Alojzy Kowalkowski urodził w 1905 roku się i młodość spędził w Kartuzach, maturę zdał w Collegium Leoninum w Wejherowie. Święcenia kapłańskie uzyskał w 1929 roku w Pelplinie, a w 1934 roku ukończył Uniwersytet Poznański z tytułem magistra filozofii polskiej. Do 1936 roku uczył w Collegium Marianum w Pelplinie, a następnie był kuratusem parafii w Kiełpinach koło Działdowa. W lipcu 1939 roku otrzymał nominację na kapelana transatlantyku m/s „Piłsudski”. Wybuch
wojny zastał go na wyspach brytyjskich, gdzie był kapelanem lotników polskich w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Do polski wrócił w 1947 roku i był kilka lat nauczycielem w Gimnazjum Biskupim w Pelplinie i także profesorem Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, a następnie był kustoszem biblioteki seminaryjnej. Należy tu dodać, że ks. Alojzy Kowalkowski jest autorem ponad 300 opracowań, artykułów i prac naukowych. Zmarł w Pelplinie w 1986 roku i pochowany został w Kartuzach.

 

„Kapitan marynarki handlowej Antoni Jakub Sprung (1890-1942)”.

    Pod takim tytułem ukazał się mój artykuł w Zeszytach Chojnickich nr 40/2024. Ich promocja odbyła się 9 stycznia 2025 roku w Urzędzie Miejskim w Chojnicach. Warto napisać, że Zeszyty, staraniem Chojnickiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Urzędu Miejskiego w Chojnicach ukazują się od 60 lat. Mam drobny udział w ich powstawaniu, jako że mój pierwszy w nich artykuł ukazał się w 1999 roku, a od 2014 roku we wszystkich kolejnych numerach moje artykuły zamieszczam w Zeszytach regularnie.
    Postać kpt. Antoniego Sprunga jest tajemnicza. Brak o nim wielu informacji. Na pewno podczas I wojny światowej pływał w niemieckiej flocie wojennej. Wiadomo, że w latach 1924-1927 mieszkał w Czarnej Wodzie, skąd pochodziła jego żona Zofia Szelbracikowska. Ostatnie lata swego życia Sprung mieszkał w Gdyni i tu, po zajęciu jej przez Niemców, działał w konspiracji m.in. w „Sarmacji”. Zginął 27 stycznia 1942 roku w obozie koncentracyjnym Stutthof.

 

Czytaj dalej w bibliotece >>>